İsim Fiil Eki “-mAk”
Cümlede isimleri ve zamirleri özne ve nesne görevinde kullanıyoruz. Fiilleri özne veya nesne görevinde kullanırken onları isim fiil ekleriyle (-mAk, -mA ve Iş) isim haline getirmemiz gerekiyor.
Bir çay istiyorum (Cümlede “çay” ismi nesne görevindedir.)
Çay içmek istiyorum (Cümlede “çay iç-“ fiili nesne görevindedir. Ama –mAk isim fiil eki alarak isme dönüşmüştür. )
Çay sağlığımız için faydalıdır. (Cümlede “çay” ismi özne görevindedir.)
Çay içmek sağlığımız için faydalıdır. (Cümlede “çay iç-“ fiili özne görevindedir. Ama –mAk isim fiil eki alarak isme dönüşmüştür. )
İsim fiili eklerini kullanarak iki çeşit isim elde ediyoruz.
- Kalıcı İsimler
Kalıcı isimler masa, kalem, araba gibi hiçbir zaman değişmeyen isimlerdir. Ekmek, çakmak, okuma, yazma, dinleme, giriş, çıkış, iniş kalkış bu isimlere örnektir. Bu isimleri biz türetmiyoruz. Bunlar zaten sözlüklerde var.
- Geçici isimler
Bunları cümlede fiilleri özne ya da nesne yapmak için kullanıyoruz ve cümle dışında bunların tek başlarına bir anlamları yok.
Türkçede iki tane –mAk eki vardır.
- Mastar Eki
Mastar ekini, fiilleri sözlükte yazarken ve söylerken kullanıyoruz. Bu eki cümlede kullanmıyoruz.
- İsim Fiil Eki
“-mAk” isim fiil ekini ise fiileri kalıcı ve geçici isimlere dönüştürürken kullanıyoruz. Cümlede bir “-mAk” eki görüyorsanız bu kesinlikle isim fiil ekidir.
Yazın karpuz yemek çok serinletici, ice tea içmek çok lezzetli.
Spor yapmak sağlıklı, sigara içmek sağlıksızdır.
“-mAk” isim fiiliyle beraber bulunma “-DA” ve ayrılma durum ekini “-DAN” kullanabiliyoruz.
Yemek yapmaktan nefret ediyorum.
Neden sağlıksız beslenmekte ısrar ediyorsun?
Cümlede sadece bir kişinin olması veya isim cümlelerinde “-mAk” isim fiilini kullanabiliriz.
Ben karanlık bir odada yalnız başıma uyumaktan çok korkuyorum. ( Ben uyuyorum, ben korkuyorum. Cümlede bir kişi var.)
Yaşamak güzeldir. (İsim cümlesi)
