Emir Kipi – 2
Emir kipinin soru formu:
Emir kipinin soru hali o ve onlar şahsı için var ama sen ve siz için yok.
Soru için iki yolu var:
- Soru Kelimeleriyle (neden, hangi, ne zaman)
- “-mI” Soru Edatlarını kullanarak
Emir kipinin soru şeklinde bir emir anlamı yok. O ve onlar şahısları hakkında sen veya siz şahsına soru soruyoruz. Unutmayın, soruyu her zaman sen ve siz şahsına soruyoruz.
- Soru Kelimeleriyle: Örneğin oğlunuz hakkında öğretmene soru soruyorsunuz.
“Oğlum hangi kitapları okusun?”,
“Sınavlara nasıl hazırlansın?” ya da
“Günde kaç saat ders çalışsın?” gibi.
Bu sorulara yine emir kipiyle cevap verebiliriz.
“Oğlum hangi kitapları okusun sorusun” “Oğlunuz hikaye kitapları okusun”.
“Sınavlara nasıl hazırlansın?” “Bol bol soru çözsün”
“Günde kaç saat ders çalışsın?” “Günde üç saat ders çalışsın.” şeklinde cevap verebiliriz.
- “-mI” Soru Edatıyla: Yine benzer bir örnekle devam edelim. Öğretmenine bu sefer kızınız hakkında soru soruyorsunuz.
“Kızım bu kitapları okusun mu?”,
“Kızım hafta sonu kursuna katılsın mı?” ya da
“Kızım biraz hasta, yarın evde dinlensin mi?” gibi.
Bu sorulara kısaca evet ya da hayır şeklinde cevap verebiliriz. Veya emir kipi almış fiili de cevaba ekleyebiliriz.
“Kızım bu kitapları okusun mu?” “Evet, okusun” ya da “Hayır, okumasın”.
“Kızım hafta sonu kursuna katılsın mı?” “Evet katılsın”, “Hayır katılmasın.”.
“Kızım biraz hasta, yarın evde dinlensin mi?” “Evet dinlensin” ya da “Hayır dinlenmesin okula gelsin.”
Emir kipinin olumsuz soru formuyla cümleye şaşırma anlamı katabiliriz. Örneğin: Piknikte güneşli havada birden yağmur yağmasın mı? Herkes sırılsıklam ıslandı. Bu cümlede güneşli bir havada bir yağmur yağıyor. Bunun için bir şaşırma durumu var. Ya da “Garson bir bardak çay için otuz lira demesin mi?” cümlesinde ise normalde en fazla beş lira olan bir çay için garsonun otuz lira istemesine yönelik bir şaşkınlık var.
