Emir Kipi – 1
Emir kipinin birçok fonksiyonu var. Bu dersimizde bunlardan 3 tanesini göreceğiz. Emir, rica ve uyarı cümlelerindeki kullanımlarını göreceğiz. İlk olarak emir fonksiyonu bakalım.
Örneğin: Bir anne çocuğuna ödevlerini akşama kadar bitir diyor. Bu cümlelerdeki bitir fiili emir fonksiyonundadır. Anne, oğluna istediğini direkt olarak söylüyor.
Müdür Bey, sekretere “Mehmet yarın saat sekizde gelsin” dedi. cümlesinde müdür beyin emri var. Ama burada bir şeye dikkat edelim. Müdür bey bunu direkt Mehmet’e söylemiyor. Mehmet söylemesi için sekretere söylüyor.
Öğretmen ders anlatıyor ama öğrenciler kendi aralarında konuşuyor ve öğretmeni dinlemiyor. Öğretmen de öğrencilere “Kendi aranızda konuşmayın. Susun ve beni dinleyin.” diyor. Buradaki konuşmayın, susun ve dinleyin fiilleri emir fonksiyonundadır.
Emir kipini rica fonksiyonunda kullanmamız için mutlaka cümlede lütfen, ne olur, rica ediyorum gibi zarfları kullanmalıyız.
Örneğin. “Bana yardım edin” cümlesi emir, “Lütfen bana yardım edin.” cümlesi rica fonksiyonundadır.
“Yarın bizimle gel.” cümlesi emir, “Rica ediyorum yarın bizimle gel.” cümlesi rica fonksiyonundadır.
Son olarak emir kipinin uyarı fonksiyonunda kullanımına bakalım. Mesela bir çocuk soğuk su içiyor ona “Soğuk su içme, hasta olursun”, arabalarda gördüğümüz “Can güvenliğiniz için emniyet kemerinizi bağlayın.”, ya da “Burada sigara içmeyin”, “Uçuş sırasında telefonunuzu kapalı tutun.”, Metro istasyonlarında görüyoruz. “Lütfen sarı çizgiyi geçmeyin.” cümleleri birer uyarı cümlesidir.
