Köyden Kente Yolculuk Kilimin Dönüşü
İzlediği belgeselde köyde bir kadının dokuduğu çaput kilimleri gördü, yollara düştü, aklına gelen fikir, kaybolmak üzere olan bir kültürü bir markaya dönüştürdü. Boğaziçi Üniversiteli 22 yaşındaki Yasin Sert ve Balıkesir’in Sarıbeyler köyünden 71 yaşındaki Faize Yoldaş’la tanışın.
Boğaziçi Üniversitesi’nde Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler öğrencisi olan 22 yaşındaki Yasin Sert, kaybolmaya başlayan meslekler hakkındaki bir belgeselde Faize Yoldaş’ı görmüş ve “kilim dokumacılığı” mesleği ile tanışmış. ”Üniversiteye başladığım günden beri geri dönüşüm ile ilgili bir şeyler yapmak istiyordum” diyen Yasin, Yoldaş ile tanışmak için İstanbul’dan kalkmış, Balıkesir’in Sarıbeyler köyüne gitmiş. Faize nine ile tanışmışlar ve beraber üretmeye başlamışlar. Sert bu beraberliğin amacını şöyle açıklıyor:
”Hayâlim öyle bir tesis kurmak ki, insanlar kullanmadıkları kıyafetleri göndersinler. Teyzeler bu kıyafetleri alsın, şerit şerit kessin, tezgâhlarında dokusunlar. Kesilip dokunan eski kıyafetler bize gelsin, biz de onları tasarım ürünleri haline getirelim, kıyafet sahiplerine geri gönderelim. Böylelikle hem geri dönüşüm olmuş olsun, hem de çaput kilim dokumacılığı tekrar değer bulan bir kültür haline gelsin.”
Faize Yoldaş 71 yaşında. 18 yaşından beri Balıkesir’in Sarıbeyler köyündeki evinin bir odasına kurduğu el tezgahında eski, artık kullanılmayan kıyafetleri şerit şerit kesip, dokuyarak kilim yapıyor. Yoldaş, eskiden köyün bütün genç kızlarının evlerindeki kilimlerini kendilerinin dokuduğunu anlatıyor. Bugün ise kendisi ile birlikte köydeki sadece üç dört kişi çaput kilim dokumacılığına devam ediyor. Çaput kilim dokumacılığı kültürünün neden yok olmaya yüz tuttuğunu şu sözlerle anlatıyor Yoldaş: “Pazarda halı var, kilim var, sırtlarının kıyafeti tamam, evine yazacak kilim tamam, eskiden olanı beğenir mi herkes, gençler beğenir mi?”
Yasin Sert, işte bu artık “gençlerin beğenmediği” kilimleri satın aldı. Arkadaşlarının da desteğiyle İstanbul Balat’ta küçük bir atölye kurup, dikiş makinesinin başına geçti. Kilimleri modern tasarımlarla buluşturdu. Faize Yoldaş’ın kilimlerinden modern tasarımlarla tablet kılıfı, çanta, yastık üretti. Ortaya ‘Chapputz’ markası çıktı.
Faize Yoldaş’ın Sarıbeyler köyünde dokuduğu, Yasin Sert’in Balat’taki atölyesinde modern tasarımlarla buluşturduğu ürünler, İstanbul’un Nişantaşı, Cihangir, Karaköy gibi lüks semtlerinde satılıyor.
Ürünlere talep o kadar fazla ki Faize Nine’nin köyündeki diğer kadınlar da tekrar kilim dokumaya başladı. Böylece hem köydeki ev hanımları tekrar üretime başladı hem de kilim dokuma kültürü yok olmaktan kurtarılmış oldu.
